DİŞ GICIRDATMA (BRUKSİZM)
İstem dışı olarak yapılan, fonksiyonel olmayan, ağız içinde sert ve yumuşak dokularda değişikliklere sebep olan dişleri sıkma ya da gıcırdatma biçiminde alışkanlıklardır. Sık görülen bir rahatsızlıktır. Yas gözetmeksizin her yaşta görülebilmektedir. Kişiler bu alışkanlığından çoğu zaman haberdar değildirler. Dudak ısırma, parmak emme, ağız ve çeneye normal konumundan farklı şekilde konumlar verme davranışları bruksizm ile birlikte işlevi olmayan davranışlar (parafonksyon) olarak değerlendirilir.
Sistemik faktörler : İntestinal parazitler, beslenme yetersizliği, allerjik, endokrin hastalıkları, santral sinir sistemi bozuklukları, genetik faktörler, Huntington veya Parkinson hastalığı komplikasyonu, psikiyatrik ilaçların yaygın olmasa da yan etkisiLokal faktörler : Bozulmuş kapanış, dental tedaviler, ağıza giren yabancı cisimler
Psikolojik faktörler : Anksiyete, gerginlik veya stres , bastırılmış öfke veya asabiyet, agresif ve hiperaktif kişilik tipi
Diş sıkmanın belirti ve bulguları:
Çene ekleminde ağrı : Çene eklemine aşırı yüklenme nedeni ile eklemde ağrı, tıkırtı ve kenetlenme olabilmektedir.
Kronik yüz ağrısı,
Çene kaslarının kasılmasına bağlı olarak oluşan kulak ağrısı,
Kasların sertleşmesi,
Çeneyi açma kapama sırasında çene kilitlenmeleri,
Gece uyurken çıkarılan gıcırtı sesi ,
Yanaklarda oluşan çizgiler : dişlerin birbirine kapanış çizgisi hizasında yanağın iç kısmında çizgi ya da kabartı şeklinde fibröz bir oluşum meydana gelir. Bundan dolayı da yanak ısırma olayı da olabilmektedir.
Baş ağrısı : özellikle sabahları oluşan bir ağrı şeklidir. Sıkmaya bağlı oluşan kas ağrıları baş ağrısına da sebep olabilmektedir.
Dişlerde ve dolgularda kırılma : Dişleri sıkma ve gıcırdatma sonrasında özellikle ön dişlerin köşe kısımlarında kırılmalar, arka dişlerin çiğneyici yüzeyindeki çıkıntılarda çatlaklar oluşur. Zamanla bu çatlaklar büyür ve yüzeyde madde kaybı gerçekleşir.
Dişlerde artan hassasiyet, aşırı duyarlılık : Genellikle soğuğa karşı hassasiyet oluşur.
Diş etlerinin çekilmesi ve bununla birlikte oluşan dişetlerine yakın kısımlarda çentik şeklindeki aşınmalar ,
Dişlerde sallanma ve aralanma : uzun süre devam eden diş sıkma sonrasında dişleri saran kemiğin dişe desteği azalır. Bu durumu karşılayabilmek için dişlerin kök hızalarında kemik çıkıntıları gelişebilir.
Bruksizm tedavisi:
Tedavinin amacı dişlerde, çene
ekleminde oluşabilecek kalıcı zararları önlemek ve ağrıyı ortadan
kaldırmaktır. Diş hekimi tarafından uygulanan , uyku sırasında dişlerini
birbirine temasını engellemek amacı alt ve üst çene arasına
yerleştirilerek kullanılan “gece plağı , koruyucusu” tedavide kullanılan
en önemli araçtır. Ancak çoğu zaman tek başlarına yeterli
olamayabilmektedir.